85 lat temu, 5 września 1939 roku.
Treść
Szymon Łaskuda, Wójt Gminy Dobra w 1939 roku. Rola wójta była
bardzo niewdzięczna, polegała na pośredniczeniu między władzami
niemieckimi a ludnością. Za nie dość gorliwe wypełnianie obowiazków
zleconych przez okupana groziły wójtowi drakońskie kary: obóz kon-
centracyjny a nawet kara śmierci. Za zbyt wielką gorliwość narażał
się naniechęć i nienawiść mieszkańców gminy. Szymon Łaskuda
został aresztowany 19 stycznia 1941 roku w Jurkowie o godz. 5.00
rano przez gestapo przy udziale komendanta policj w Dobrej Stefana
Włodarczaka, pod zarzutem przynależności do organizacji podziemnej
Związek Czynu Zbrojnego. Zginął w obozie koncetracyjnym Buchenwald
23 grudnia 1941 roku.
Siedziba Urzędu Gminnego w Dobrej w 1939 roku w budynku Kółka Rolniczego
w Dobrej. Zdjęcie pochodzi z 1932 roku, gdy Gmina Dobra była gminą jednostko-
wą, tzn. gminę stanowiła tylko miejscowość Dobra i są na nim poprzednie
władze gminy. Biuro urzędu mieściło się w części budynku po lewej stronie
ganku wejściowego.
W prawym skrzydle budynku był sklep Kółka Rolniczego w Dobrej. Był to jedyny polski
sklep w Dobrej założony w 1898 roku. Cały pozostały handel był w rękach żydowskich.
Na zdjęciu czyszczenie zboża nowym tryjerem, w niedzielę po poświęceniu urządzenia.
Na początku lat trzydziestych powstała w Dobrej Sółdzielnia Spożywców "Jedność",
która otworzyła w Dobrej drugi polski sklep. Spółdzielnia "Jedność" nowocześnie zarzą-
dzana i z niższymi cenami niż we wszystkich pozostałych sklepach, w 1938 roku miała
już wystawiony piękny, nowczesny jak na tamte czasy budynek, w którym na parterze był
sklep, dziś to Sklep Nr 2, a na piętrze świetlica z prawdziwą sceną teatralną, z kutryną .
W 1933 roku ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego spowodowała
likwidację gmin jednoskowych - każda wioska miała wójta, i powstały gminy zbiorowe.
W skład Gminy Dobra weszły miejscowości: Chyszówki, Dobra, Gruszowiec, Jurków,
Porąbka, Półrzeczki i Wilczyce. Pierwszym wójtem gminy zbiorowej Dobra, z siedzibą
w Dobrej był Szymon Łaskuda z Jurkowa a rada gminna liczyła 20 radnych. By sprostać
nowym zadaniom postanowiono wybudować nową siedzibę dla urzędu gminnego, którą
ukończono w pierwszych latach okupacji, dzisiaj tzw. Stara Gmina. Budynki Sklepu Nr 2
i Starej Gminy wybudowano w ogrodzie szkolnym, co w przyszłości miało swoje konse-
kwencje. W trakcie okupacji gmina przeniosła się do nowego budyku wraz z całą dokumen-
tacją ale część dokumentów w nowym budynku ukryto i w 1945 roku nie zostały przez
Niemców zniszczone.
Z czasów okupacji zachowało się kilanaście tych oryginalnych dokumentów niemieckich
przysyłanych do Urzędu Gminnego w Dobrej i wysyłanych z Urzędu do Limanowej.
Poniżej kilka z nich.
Dokument nadesłany z Gminy Korzenna, do Gminy w Dobrej, informujący o śmierci żołnierza
Józefa Judki z Jurkowa, w Wojnarowej, w dniu 6 września 1939 roku.
Asygnata wystawiona przez Gminę w Dobrej, na podstawie której sklep Spółdzielni
Spożywców "Jedność" otrzyma od gminy zapłatę za środki czystości dla szkoły.
Na asygnacie podpisy wójta Szymona Łaskudy i sekretarza gminy Józefa Śliwy.
Był to jeden z ostatnich dokumentów podpisanych przez wójta Szymona Łaskudę,
przed aresztowaniem przez gestapo w dniu 21 stycznia 1941 roku.
Przypomnienie z dnia 1 października 1940 roku skierowane do wójta w Dobrej, że nie odpowiedział
na pismo z dnia 9 sierpnia 1940 roku w sprawie dostawy wełny z wyznaczeniem nowego trzy-
dniowego terminu. Pismo to w zastępstwie Landkomissarza podpisała Maria Hrubówna, Polka,
zamieszkała w Dobrej. Młoda prawniczka, biegle władajaca językiem niemieckim została zatru-
dniona w Landkomissariacie w Limanowej jako maszynistka tłumaczka. Po studiach pracowała
w Banu Rolnym w Krakowie i najprawdopodoniej podsunięta została Niemcom przez podziemie.
W pierwszych miesiącach okupacji, Niemcy w swoich urzędach zatrudniali Polaków znających
język niemiecki jako tłumaczy. W dniu 22 stycznia 1941 roku Maria Hrubówna została areszto-
wana przez gestapo pod zarzutem przynależności do nielegalnej organizacji Związku Czynu
Zbrojnego i osadzona w więzieniu gestapo w Nowym Sączu. Landkomissarz limanowski dr Georg
Neumann osobiście interweniował u szefa gestapo Heinricha Hamnna o jej uwolnienie i po kilku
tygodniach Maria Hrubówna wyszła na wolność ale pracy w urzędach niemieckich już podjąć nie
mogła. Neumann postarał się o zatrudnienie Hrubównej w Kasie Oszczędności. Wojnę przeżyła.
Antoni Gryzina -Lasek
Ks. Adam Sekuła
Pijalnia wód mineralnych w Sczawie.
Pjalnia wód Szczawa 1938, budował Antoni Gryzina-Lasek.
Marian Węgrzynowicz
